Sürgünden sonra ismi Selo Zelenoe olarak değiştirilen Kırım’ın Tatarosman köyünde doğan bugün New York’un Brooklyn Çapa Escort bölgesinde yaşayan 90 yaşındaki Dilaver Mustafaev o devir köyde 33 ailenin yaşadığını ve ailelerin de tarımla uğraştığını aktardı
Mustafaev Rus askerlerinin 18 Mayıs 1944’te sabaha karşı köylerine baskın yaptığını belirterek Çapa Escort Bayan şunları söyledi
14 15 yaşlarındaydım Sabaha hakikat karanlıkta kapıyı kırar üzere açarak üç silahlı asker içeri daldı Annem babam ve 3 kardeşim endişeyle yataklarımızdan fırladık ‘Size 15 dakika müsaade alacağınızı Escort Çapa alın konutu boşaltın ‘ diye bağırdılar ‘Bizi nereye götürüyorsunuz ‘ diye sorduk ‘Kırım halkı Sovyetlere ihanet etti buradan gidiyorsunuz ‘ dediler öteki bir bilgi vermediler Annem ağlıyor hepimiz şaşkınız asker ‘hadi hadi ‘ diye sıkıştırıyor dakika sayıyor Yanımıza kuru erik fındık ekmek üzere çarçabuk elimize geçen şeyleri aldık çıktık Arkamızdan kapıyı çivilediler o meskenden son çıkışımız oldu
HAYVAN TAŞIDIKLARI VAGONLARA BİNDİRDİLER
Askerlerin köyde yaşayan herkesi köyün kenarındaki tütün ahırında topladığını kaydeden Mustafaev yaklaşık 100 askerin de kaçmasınlar diye etraflarını sardığını anlattı
Mustafaev şöyle devam etti
Orada bizi bir iki saat gün ağarana kadar tuttular Sonra askeri kamyonlar geldi Bizi iğne atsan yere düşmeyecek halde kamyonlara sıkıştırıp tren istasyonuna götürdüler Eski köhne paslı leş üzere kokan iki katlı hayvan taşınan vagonlara doldurdular Çocuklar bayanlar hastalar birinci kata bizler de eğilerek ikinci kata çıktık Öbür köylerden getirdikleri Tatarları da boş buldukları yerlere tıktılar Ve akıbetimizin ne olacağını bilmediğimiz seyahat başladı
2 3 GÜNDE BİR KÖMÜR KOVASINDAN ÇORBA İÇTİK
Yaklaşık bir ay vagonlarda yarı aç yarı tok seyahat yaptıklarını lisana getiren Mustafaev Yolda yemek yok 2 3 günde bir kömür kovasından bir bardak çorba verdiler Tren kentlerde ve olağan istasyonlarda bizi kimse görmesin yahut kaçmayalım diye durmuyor çölde ıssız açık alanlarda duruyordu Açlıktan hastalıktan havasızlıktan yolda birçok insan öldü diye konuştu
Mustafaev seyahat sırasında vagonların rastgele bir kısmının Özbekistan’a oburlarının de Sibirya’ya götürülmek üzere ayrıldığını tıpkı vagon içinde olmayan aile ve akrabaların birbirinden koparıldığını belirtti
Kendi vagonlarının Özbekistan’a devam ettiğini aktaran Mustafaev Bizi Özbekistan’ın yaşaması en sıkıntı ve makus yerlerine götürdüler Köylerden geçerken muhtarlar gelip tarlada çalıştırabilecek şahısları seçip ayırıyordu Çocukları yaşlıları istemiyorlardı fakat çoğumuz ya yaşlı ya da çocuktuk gençler ve büyükler zati Sovyet ordusunda askerdi harpteydi dedi
Mustafaev Özbekistan’ın o vakitler Golodnaya bozkırı denilen Mirzachul bölgesindeki Rodina çalışma kampına götürüldüklerine işaret ederek Çöl üzere kuru çatlak toprağı olan etrafta kimsenin yaşamadığı kapısı penceresi olmayan kamıştan yapılmış barakaların olduğu bir yerdi Buralara pamuk ekmek istiyorlarmış kanallarla su getirmişler ancak insan yok bizi köle üzere çalıştırmak için getirmişler diye konuştu
Yaklaşık 60 70 kişi kaldıkları kampta kamıştan yatak ve mesken yaptıklarını anlatan Mustafaev Ruslara çalışan Özbek polislerin de başlarında gardiyan üzere beklediğini söyledi
ÖLÜLERİMİZİ ÇAKALLAR YEDİ
Mustafayva köyün adeta cezaevi üzere olduğunu söz ederek şunları kaydetti
O köyden çıkmak yok her akşam buradayız diye imza atıyorduk öteki köylere cenaze için bile gidemiyorduk Başka köylere düşen akrabalar birbirini göremiyordu Sabahtan akşama her gün pamuk tarlalarında çalıştık Sıtma açlık hastalıklardan kırılmaya başladık Neredeyse her gün bir iki cenaze gömüyorduk Halsizlikten kuru toprakta derin mezar bile kazamıyorduk Bozkırda çok çakal vardı mezarlığın etrafında dolaşırlar cenazeden sonra toprağı eşeleyip ölüleri yerlerdi
30 aile geldikleri köyde 3 aile kaldıklarına dikkati çeken Mustafaev sürgün kararı alan Sovyet önder Josef Stalin ölene kadar kimsenin o köylerden dışarı çıkamadığını lakin 1953’ten sonra Taşkent e kaçabildiklerini lisana getirdi
BİR HALK TEK KURŞUN ATILMADAN YERYÜZÜNDEN SİLİNDİ
Mustafaev çalışma kampını ayrıldıktan birkaç yıl sonra ziyaret ettiğini anlatarak Yıllar sonra mezarlığa gidip dua edeyim diye Rodina’ya vardığımda orada yaşayan tek bir kişi bulabildim bana mezarlığı sürüp pamuk tarlası yaptıklarını anlattı kemikler ortalığa saçılmıştı Ruslar tek kurşun atmadan Tatarosman halkını yeryüzünden sildi diye konuştu
Kırım halkının Musevilerin uğradığı soykırımdan çok daha ağır şeyler yaşadığının altını çizen Mustafaev Bizim nüfusumuzun nerdeyse yüzde 80’ini 90’ını yok ettiler Museviler 2 Dünya Savaşı yıllarında uğradıkları zulümden ötürü el üstünde tutuldu lakin bizim Kırım Tatarlarını hatırlayan olmadı özgürlükleri ve toprakları geri verilmedi daima hor görüldüler hala da hor görülüyorlar sözlerini kullandı
BABAM ELİNDE FOTOĞRAFLARLA BİZİ SOKAK SOKAK ARAMIŞ
Mustafaev’in eşi 84 yaşındaki Zehra Mustafaeva da sürgün sırasında 9 yaşında olduğunu anımsatarak bunun sürgün değil zulüm olduğunu vurguladı
Zehra Mustafaeva zorla bindirildikleri trenlerde parmaklıklardan nerdeyse dışarıyı hiç göremediklerini açlık ve hastalık yüzünden ölenlerin ise vagonlardan atıldığını söyledi
Eşi üzere kendi ailesinin de Taşkent’e yakın bir yere bırakıldığını belirten Mustafaeva babası yanlarında olmadığı için aç ve susuz ortada kaldıklarını anlattı
Mustafaeva şöyle devam etti
Sürgünden çabucak sonra babamın Sovyet ordusunda vazifesine son verildi Kırım’a gelince ona da 24 saat içinde burayı terk edeceksin demişler Özbekistan’a sürgüne gönderildiğimizi öğrenince Taşkent’e bizi aramaya geldi Elinde fotoğraflarımız aylarca bizi sokak sokak sorarak buldu Şayet bizi bulamasaydı açlıktan ölürdük Babam Sovyet ordusunda savaştığı için biraz daha tolerans tanıdılar Taşkent’in biraz daha kuzeyindeki Çirçik’te bir mesken ve iş bulup yerleştik
TATARIM DİYE TAPU VERMEDİLER 2 SÜRGÜNÜ YAŞADIM
Eşi ile görücü yordamı evlendikten sonra 1958’de Semerkant’a taşındıklarını aktaran Mustafaeva küçük kızının sıhhat durumu nedeniyle 1977’de kızıyla Kırım’a döndüğünü tabir etti
Mustafaeva şunları kaydetti
Küçük kızıma hastalığından ötürü Özbekistan havası yaramıyordu Büyük kızım tıp okuyordu onu okulda eşimi Semerkant’ta bıraktım 11 yaşındaki kızımla Kırım’a giderek Sakı bölgesi Molochnoe köyünde bir tanıdıktan mesken aldım ancak Tatar olduğum için yetkililer meskenin tapusunu vermediler Köyün muhtarı ve polis ‘senin burada müsaadenin yok git buradan’ diye beni kovmak istedi Benden öbür Tatar yoktu Bir gün 9 kişi gelip bizi zorla meskenden çıkardı Eşyalarımızı toplayıp otobüse attı bizi tren istasyonuna götürüp bıraktılar Hakkımı aramak için çalmadığım kapı kalmadı Moskova’ya kadar gittim Semerkant’taki eşimi bile ‘hanımını geri çağırmazsan seni işten büyük kızını da tıp okulundan atarız’ diye tehdit ettiler 7 ay uğraştan sonra parasını ödediğim meskeni orada bırakarak geri dönmek zorunda kaldım ikinci kere sürgün yaşadım
KIRIM’DAKİ KONUTLARIMIZIN HEPSİNE RUSLAR OTURMUŞ
1991’de Sovyetler’deki Perestroyka devrindeki yumuşamayla Kırım’a birinci sürüldükleri konutları görmeye giden çift kelamlarını şöyle tamamladı
Hepsine Ruslar oturmuş etrafta bir tane Tatar kalmamış Oralardan bir yer alalım istedik fakat katiyen olmaz dediler 1999’da ABD’de dişçi olarak yaşayan kızımızın yanına göç ettik o vakitten beri de buradayız
KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ
Sovyetler Birliği Devlet Lideri Josef Stalin’in buyruğuyla 18 Mayıs 1944’te Kırım Yarımadası’nda yaşayan Kırım Tatarları Özbekistan Sibirya Kazakistan üzere Orta Asya içlerindeki bozkırlara ve oblast denilen idare bölgelerindeki çalışma kamplarına sürüldü
Kamuya açık kaynaklarda sayılar değişiklik gösterse de 200 binden fazla Kırım Tatarının 2 gün içinde konutlarından çıkarılarak sürüldüğü makus ve çetin yol kuralları nedeniyle açlık susuzluk ve hastalıktan yaklaşık yarısının yollarda hayatını kaybettiği sürgün yerine ulaşanların da birebir formda yarısına yakının makus hayat kaidelerinden ötürü öldüğü söz ediliyor
Tatarların 1953’te Stalin’in vefatına kadar sürgün yılları boyunca Sovyetler Birliği içinde Gulag sistemi olarak bilinen büyük ölçekli projelerde zorla personel olarak çalıştırıldığı belirtiliyor
