Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki sarsıntı, 11 vilayette büyük hasara yol açtı.
Afetler sırasında sadece eski değil, şimdi 1 ya da 2 yıl evvel inşa edilen hatta ‘depreme dayanıklı’ ilanlarıyla satışa sunulan binlerce bina yıkıldı.
Bu yıkımlar, bina güvenliği konusunda tasaya yol açtı.
Yeni konut alırken ya da konut değiştirirken dikkat edilmesi gerekenler
Öyle ki balkonun genişliği, konutun hangi cepheye baktığı üzere soruların yerini, “Karot tahlili alındı mı, karbon elyaf ile güçlendirme yapılabilir mi”leraldı.
Yalıtım uzmanları, sarsıntıya karşı dayanıklılık başta olmak üzere yeni konut alırken yahut konut değiştirirken dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında bilgi verdi.
Yalıtım uzmanları, binanın güvenliğini ve kalitesini ölçmek için sorulması gereken 7 soruyu ve karşılıklarını şöyle açıkladı:
– Karot tahlili yaptırmalı mıyım?
Binanın taşıyıcı yapılarından silindir formunda beton örneği alınmasıyla yapılan karot tahlili, betonun sınıfını ve dayanıklılığını ölçmek için tesirli bir metottur fakat tek başına kâfi değildir. Zira bir binada, betonun sağlamlığının yanı sıra yer etüdü, statik hesaplar, personellik üzere pek çok kriter devreye giriyor. Bu nedenle binanızın sağlamlığını denetim ettirirken kesinlikle uzman bir firmadan takviye alın ve sırf betonu değil tüm bileşenleri dikkate alın.
– Binada su yalıtımı var mı? Şayet varsa binanın hangi kısımlarında var, temelde su yalıtımı bulunuyor mu?
Bu sorunun yanıtını inşaatı yapan firma yahut müteahhitten öğrenebilirsiniz. Bilhassa temelde su yalıtımı olup olmadığını kesinlikle sorgulayın. Zira temel su yalıtımı, yapının çelik yeleğidir. ‘Bu bölgede su yok’ üzere telaffuzlara karşı çıkın zira yağmur suları yahut zelzele üzere yer hareketleri sonucunda ortaya çıkan sular da yapıda korozyona neden olur. Korozyon ise yapının sağlamlığını azaltıp ömrünü kısaltır. Öbür taraftan bina üretim evresinde yüzde 1 oranında üretim maliyetine tesir eden su yalıtımı sonradan yapıldığında bu maliyet üç katına kadar çıkabilir. Üstelik sonradan su yalıtımı yapılmaya karar verilse de hayati kıymet taşıyan temel su yalıtımı yapılamaz, sırf duvar, yer ve çatı yalıtımı uygulanabilir. Ayrıyeten 3 Temmuz 2017 tarihinde yürürlüğe giren Tip İmar Yönetmeliği 51. unsuruna nazaran toprağa dayalı tüm bodrum katlarda, dış tesirlere karşı, ısı ve su yalıtımı yapılması mecburidir.
– Firma yahut müteahhide sormadan su yalıtımı olup olmadığını anlamak mümkün mü?
Bunu kesin olarak anlamanız mümkün değil fakat bodrum katına yahut otoparka indiğinizde rutubet kokusu alıyorsanız, su akıntısı yahut taşıyıcı kısımlardaki demirlerde paslanmalar görüyorsanız, bina dış duvar iç yüzeyinde bakteri, küf, mantar üzere lekeler varsa binanızda su yalıtımı olmayabilir ya da uygulama gerçek yapılmamıştır. Bu durumda kesinlikle bir uzmana danışın.
– Yanlışsız su yalıtımı nasıl olur, hangi eserler tercih edilmeli?
Günümüzde temel su yalıtımında hem sürat hem de pratikliği açısından tercih edilen proof membranlar beton öncesinde uygulanan ve üzerine direkt dökülen betona büsbütün yapışan su yalıtım örtüleridir. Misal biçimde sürme asıllı su yalıtım eserleri de temelden başlayarak, perde ve ıslak hacimlerde kullanılabilecek materyallerdir. Su sızıntısı olan temel, otopark, galeri üzere yapılarda su enjeksiyon eserleri ile tahlil bulmak mümkün olsa da bu eserler maliyet açısından epey yüksektir. Münasebetiyle su yalıtımı yapının projelendirme etabında çözülmesi gereken hususların başında gelir. Binanızın imal etaplarında kullanılan malzemeleri/markaları tespit etme talihiniz varsa üretici firmalardan her türlü sorunuza yanıt ve teknik dayanak alabilirsiniz.
– Binanın güç kimlik dokümanında güç sınıfı nedir?
Binalar için A’dan G’ye kadar güç performans sınıflandırması yapılır. A sınıfı en verimli, G sınıfı ise en düşük verimli seviyeyi belirtmek için kullanılır. Binalardaki bu sınıflandırmayı gösteren evraka Güç Kimlik Evrakı ya da kısaca EKB denilir. Yeni yapılacak yahut yapılmakta olan binadan daire satın alacaksanız, binanın en düşük C sınıfında olacak formda tasarlanıp inşa edildiğinden emin olun. C sınıfından daha düşük düzeyde çıkan yeni yapılacak yahut yapılmakta olan binalar kanunen iskân ruhsatı alamaz. Bununla birlikte güç verimliliği arttıkça konutunuzun ısıtma ve soğutma masrafları de azalacaktır.
– Binanın öteki hangi alanlarında yalıtım var?
Özellikle bodrum ve ortak alanlarda ısıtma için kullanılan kazan ve boruların dış çeperlerine yapılan tesisat yalıtımı, ısı kaybının önüne geçmede en faal usullerin başında geliyor. Yeniden pencerelerde ısı denetimli kaplama olup olmadığı ve çift cam uygulaması da yalıtımın kalitesini artırıyor.
– Sağlamlık açısından binada bodrum katı olması kıymetli mi?
Yapı imar yönetmeliğine nazaran dört katın üzerindeki binalarda bodrum katı mecburî. Zira bodrum katlar statik yapılar gereği genel olarak perde duvarlardan imal edilir. Perde betonlar da sarsıntı anında güç ve yükü taşıyarak hasarı en az seviyeye indirger. Öte yandan statik hesaplamalara uygun yapılmış giriş katı dükkân olan yapılar da tercih edilebilir. Daire satın alırken bu şekil yapılarda dükkân katı ile üst katların tavan yüksekliklerinin birbirinden çok farklı olmamasına dikkat edin. Örneğin girişe 6 metre kat yüksekliği olan bir dükkân, üstüne 3 metre kat yüksekliği olan bir asma kat, üstlerine 3,3 metre yükseklikleri olan daire katları yapılırsa farklı kolon boyutları, binanın deplasman riskini artıracak yumuşak kat düzensizliğini oluşturur. Bu sebeple üst katlara çıkıldıkça değişen kolon boyutları bina güvenliği ile ilgili olumsuz bir göstergedir.